Սպիտակ բերդ Աղջապալա միջնադարյան ամրոց

Սպիտակ բերդ Աղջապալա միջնադարյան ամրոց
Տեղադրությունը, կառուցվածքը և պատմությունը. գտնվում Է ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի Մարտունի և Այգուտ գյուղերի միջև, Մարտունի գյուղից մոտ 6 կմ հյուսիս-արևմուտք, Այգուտ գյուղից 3 կմ հյուսիս-արևելք: Ամրոցը տեղադրված է Մուրղուզի լեռնաշղթայի հարավային փեշերին, Գետիկ գետի աջ ափին, Աղջաղալա կոչվող գյուղատեղիից (այստեղ պահպանվել են շինությունների և եկեղեցու մնացորդներ, խաչքարեր) 1 կմ հարավ-արևմուտք, ՙԿարմիր եղցի՚ կամ Հին Գետիկի վանքի հյուսիսային տեսադաշտի դիմաց վեր խոյաց...

Դաշտալեռ ամրոց

Արտանիշ գյուղից հինգ կիլոմետր դեպի հարավ ու Ջիլ գյուղից դեպի հյուսիս երկու կիլոմետր, այդ գյուղերի մեջ ընկած ճանապարհից 500 մետր ՛դեպի Սևանա լիճը կա մի առանձին բարձունք, որն իր շրշապատից բարձր է շուրջ 100 մետր, և այդ բարձունքի վրա գտնվում է հնագույն Դաշտալեռ ամրոց-շենը։ Բարձունքը իր ստորոտներից մինչև գագաթը խիստ քարքարոտ է, նրա լանջերը գրեթե միատեսակ դյուրամատչելի են։ Լանջերը, հատկապես արևելյան ու հարավային, անընդմեջ ծածկված են բնակարանների ավերակներով։ Բեր...

Արտանիշ գյուղի ամրոց

Ամրոցը գտնվում է գյուղի արևմտյան ծայրամասում եղած բարձունքի հարավային լանջում։ Գրավում է մոտ մեկ հեկտար տարածություն (150X65 մետր)։ Նրա ներսում ու դրսում նկատելի են կացարանների հետքեր։ Ամրոցի պարիսպների լայնությունը երեք մետր է, կացարանների պատերը ավելի նեղ են, չնայած կառուցման տեխնիկան նույնն է։ Ամրոցի մակերեսը պատերով բաժաված է երեք մասի, որից երկուսը հավասար մեծություն ունեն, մեկը ավելի մեծ է և գրավում է բարձունքի առավել բարձր մասը ու հավանաբար միջնաբեր...

«Բերդի գլուխ» ամրոց

«Բերդի գլուխ» ամրոց
«Բերդի գլուխ» ամրոցը կառուցվել է մ.թ.ա. II-I հազարամյակների ընթացքում: Գտնվում է Գավառ քաղաքի Հացառատ թաղամասի հյուսիս-արևմտյան մասում` սարահարթի զառիթափին: Սարահարթի հյուսիսային լանջը ավելի քիչ թեքություն ունի, քան հարավայինը, ծածկված է խոշոր ժայռերով, ինչի արդյունքում լանջը դարձել է անանցանելի: Հարավային լանջին երևում են կացարանների հետքեր, որտեղ որպես պատ օգտագործվել են վերևից գլորված խոշոր ժայռաբեկորները: «Բերդի գլուխ» ամրոցը ունեցել է երկու շինարար...

Քարե-դուռ կիկլոպյան ամրոց

Քարե-դուռ կիկլոպյան ամրոց (կամ Տաշ-Կափու), Կարճաղբյուր գյուղի հարավարևելյան կողմի սարահարթում գտնվում են ավերված կիկլոպյան ամրոցի ավերակները։ Այդ շենը կոչվում է Քարե դուռ, որովհետև այդտեղ եղած քրիստոնեական երկու սրբավայրերի դռները շինված են հսկայական բազալտ քարից։ Ամրոցը գրավում է շուրջ հինգ հեկտար տարածություն, որից ավելի քան մեկ հեկտարը միջնաբերդին է բաժին ընկնում։ Ամրոցը և իր շրջակա շենը երեք կողմից շրջապատված են գահավեժ ցած իջնող, համարյա անմատչելի լան...

Պառավի կիկլոպյան ամրոց

Պառավի կամ Իլիկյա վանքի ամրոց, Գավառ քաղաքից 10 կմ հարավ, Լանջաղբյուր գյուղի հարավարևելյան կողմի բարձունքի վրա կա մի վանք՝ Պառավի կամ Իլիկյա անունով։ Վանքի շրջակայքում երևում են կիկլոպյան ամրոցի ու բնակատեղիի հետքեր, որի ամենաբարձր տեղում մասամբ պահպանվել է միջնաբերդը։ Սարահարթի արևմտյան լանջը թեք է և գագաթի մոտ վերջանում է քսան մետր բարձրություն ունեցող քարային ուղղաձիգ զանգվածով, նրա ստորին մասում որոշակի երևում են քարանձավների մուտքերը։ Այդ մուտքերով...

Մեծեփի կիկլոպյան ամրոց

Մեծեփի կիկլոպյան ամրոց
Մեծեփի ամրոցը գտնվում է Սևան քաղաքից մեկ կիլոմետր դեպի հյուսիս ընկած մի բարձունքի վրա, որը Փամբակի լեռնաշղթայի ամենահարավային գագաթներից մեկն է։ Բարձունքը արևելքից, հարավից և արևմուտքից խիստ թեքությամբ, կոնաձև վեր է խոյանում, որի լանջերը ծածկված են հրաբխային տուֆի կամ այլ կոնգլոմերատի բեկորներով։ Գագաթը շրջապատից բարձր է մոտ 600 մետր և խիստ դժվարամատչելի է։ Տեղացիների մոտ բարձունքը հայտնի է «Մեծեփ» անունով, որի վրա կա ավերակ մի մատուռ, նույն անունով։ Գագա...

Քանագեղի կիկլոպյան ամրոց-բնակատեղին և դամբարանադաշտը

Քանագեղի կիկլոպյան ամրոց-բնակատեղին և դամբարանադաշտը
Գտնվում Է Գավառ քաղաքից 12 կմ հարավ-արևելք, Գավառ-Մարտունի ավտոխճուղուց ձախ, Սևանա լճի արևմտյան ափին, ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի Կարմիրգյուղ գյուղի վարչական տարածքում, նրանից 8,5 կմ հարավ-արևելք: Ամրոցը տեղադրված է մի ընդարձակ հրվանդանի վրա, շուրջ 30.0 հա տարածությամբ, երեք կողմերից շրջապատված է լճի ջրերով: Տարածքը զբաղեցված է միջնադարյան Քանագեղ կամ Մանուչարի Դոլակներ կոչվող ընդարձակ գյուղի ավերակներով: Կիկլոպյան պարսպի հետքերը նկատելի են ամրոցի հյուսիս-արևմտյ...

Ծովակի կիկլոպյան ամրոց-բնակատեղի

Ծովակի կիկլոպյան ամրոց-բնակատեղի
Տեղադրված է ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի նույնանուն գյուղի հարավային և արևմտյան կողմերում գտնվող բարձունքի վրա, որը շրջապատի նկատմամբ վեր է խոյանում 50-60 մ: Մատչելի է Ծովակ գյուղից սարահարթ տանող ճանապարհը հետիոտն կերպով հաղթահարելով կամ Ծովակ-Լճավան ավտոճանապարհով սարահարթի վրա բարձրանալով, ինչպես նաև Կարճաղբյուր գյուղից Մարտունի-Վարդենիս հին ճանապարհն օգտագործելով: Միջնաբերդը մխրճված է եղել լճի մեջ և երեք կողմերով շրջապատված է եղել անմատչելի զառիթափերով, իսկ հ...

Լճաշենի կիկլոպյան ամրոց-բնակատեղի

Լճաշենի կիկլոպյան ամրոց-բնակատեղի
Լճաշենի ամրոց-բնակատեղին գտնվում է ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի Լճաշեն գյուղի հարավային ծայրամասում բարձրացող բլուրների վրա և զբաղեցնում առավել քան 35.0 հա տարածք: Տարածվում է 15 բլուրների, նրանց լանջերի ու ձորակների վրա: Ամրոցն իր դիրքով 50-100 մ հարաբերական բարձրությամբ իշխում է շրջակայքի վրա: Ամրոցի և բնակատեղիի արտաքին պարիսպների ընհանուր երկարությունը հասնում է շուրջ 5000 մետրի: Տարածքը և շրջակայքը խիստ քարքարոտ է, ծածկված կացարանների մնացորդներով: Լճաշենի ա...