Ինչպես սկսեց Սեւանն ինքնամաքրվել, ո՞ւր անհետացան ջրիմուռները, ամենավատ վիճակը եղել է 2006թ-ին

Նյութի աղբյուր՝  armtimes.com

ՀՀ առողջապահության նախարար Արսեն Թորոսյանը օրեր առաջ տեղեկացրել էր, որ Սեւանա լճի 11 տարբեր տարածքներից վերցված ջրի փորձանմուշների հետազոտությունը ցույց է տվել, որ լճի ինքնամաքրման գործընթացը շարունակվում է: Սակայն դրանից հետո սոցցանցերում քննարկում սկսվեց, թե ինչպե՞ս ստացվեց, որ ջրիմուռներն անհետացան եւ ո՞ւր անհետացան:

«Սեւան» ազգային պարկի տնօրեն Վահե Գուլանյանը «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում մանրամասներ ներկայացրեց:

— Պարոն Գուլանյան, ինչպե՞ս սկսեց Սեւանն ինքնամաքրվել, ո՞ւր անհետացան ջրիմուռները:

— Ամեն տարի այս նույն պրոցեսը կա՝ մի տարի շատ, մի տարի քիչ: Սա նորմալ պրոցես է Սեւանա լճի համար: Կուտակվում է օրգանական նյութ, լիճը օրգանական նյութից այս տարբերակով ազատվում է: Լճերը, ջրամբարները, գետերը ունեն ինքնամաքրման այսպիսի գործընթացներ: Այս տիպի բռնկումները 15 օր են տեւում:

— Ջրիմուռներն ընկնում են ջրի հատակը եւ այնտե՞ղ են ոչնչանում:

— Յուրաքանչյուր օրգանիկ բույս ունի հասունանալու, հետո պտուղները կամ տերեւները թափելու հատկություն, դա իրենց պիկն է: Նույնը այս բույսը հասունացավ, հասավ ամենավերջին ու սկսեց մահանալ: Մահանալուց հետո այն նստում է լճի հատակին:

— Ո՞րն էր պատճառը, որ այսպիսի խնդիր առաջացավ: Նշում եք, որ ամեն տարի է տեղի ունենում, բայց այս տարի կարծես թե արձագանքները շատ ավելի բուռն են:

— Անցած տարի ավելի վատ էր: Բայց ամենավատ վիճակը եղել է 2006 թվականին:

— Ափամերձ հատվածները ժամանակին մաքրվո՞ւմ են:

— Ջրիմուռները դրանից չեն առաջանում: Դա առաջանում է ամբողջ ջրի մակերեւույթում: Ջրիմուռները աճում են, որովհետեւ կա բարձր ջերմաստիճան: Չկա բարձր ջերմաստիճան՝ չեն աճում: Ինչպես որ մթերքն է, սառնարանի մեջ դնում են, ջերմաստիճանը ցածր է՝ չի փչանում, հենց տաք տեղ դրեցիր՝ սկսում է փչանալ: Լիճը սառն է, ջրիմուռները գլուխ չեն բարձրացնում, լիճը սառը չի՝ ջրիմուռները գլուխ են բարձրացնում:

2 տարի շարունակ ձմեռը տաք եղավ: Ամբողջ պայմանները կար ծաղկելու: Այդ ջրիմուռները հիմնականում ազոտ կամ երկաթ են ֆիքսում: Այն, որ հիմա ասում են, թե ֆոսֆորի քանակն է նպաստում, կոնկրետ այս դեպքում սխալ է:

— Փաստորեն ջրիմուռների առաջացման հիմնական պատճառը կլիմա՞ն է:

— Այո՝ կլիմայից եւ ազոտից: Վերջին 3-4 տարին Սեւանա լճի մակարդակը շատ քիչ է բարձրացել: Եթե նայենք դրան նախորդող 3-4 տարին 1 մետր էր բարձրացել, իսկ վերջին 3-4 տարվա ընթացքում 20 սանտիմետր է բարձրացել: 5 անգամ նվազագույնը դանդաղ է բարձրանում: Այսօր շեղում են մարդկանց ուշադրությունը դեպի ռեստորանների եւ օբյեկտների վրա, բայց բոլորս գիտենք, որ Սեւանա լճում, եթե ուզենք այսօր 5 հատ նորմալ հյուրանոց կամ ռեստորան չենք գտնի: Հիմնական մասը տնակներ են, որոնք նույնիսկ զուգարաններ չունեն: Այսինքն այստեղից սպասել լուրջ արտանետման, որը կարող է այսպիսի էֆեկտ ունենալ լճի համար՝ այդքան էլ լուրջ չի: Սա արվում է հատուկ: 92 համայնք կա Գեղարքունիքի մարզում, որից 5-ը՝ քաղաքային: Քաղաքային համայնքներից 2-ը՝  Սեւանն ու Ճամբարակը՝ Սեւանա լճի ջրհավաք ավազանից դուրս են գործում: Սեւանը իր կոյուղին փչում է դեպի Հրազդան, իսկ Ճամբարակի ջրերը չեն գալիս Սեւան: Իսկ Մարտունի, Գավառ եւ Վարդենիս համայնքների կոյուղագծերի մի մասն է կառուցված, որոնց վրա կառուցված է 3 հատ մաքրման կայան եւ միայն մեխանիկական մաքրում են իրականացնում: Իսկ մնացած գյուղական համայնքներից ոչ մեկը չունի կոյուղագիծ: Խողովակ բացարձակապես չի էլ կառուցվել:

Սեւանա լիճ ուղիղ արտանետում չկա: Բայց ավազանի մեջ գտնվող յուրաքանչյուր տուն, որն իր բակում ունի փորած հոր, այդ հորում հայտնվող ջուրը ստորգետնյա ջրերի հետ ֆիլտրվում էր: Բայց վերջին շրջանում՝ հատկապես ավտոմատ լվացքի մեքենաների մաքրող հեղուկները որեւէ կերպ չեն ֆիլտրվում: Սրանք պարունակում են շատ մեծ քանակությամբ մակերեւույթաակտիվ նյութեր: Հիմա մենք ֆոսֆորի պիկեր չունենք, բայց վերջին 10 տարվա ընթացքում մենք տեսնում ենք, որ այն կայուն աճում է: Սրանք շատ տարբեր հանգամանքներ են, որոնք կապ ունեն Սեւանա լճի այս վիճակի հետ, բայց կոնկրետ այս դեպքը կապված է ջերմաստիճանի հետ:

Այս 2 ծաղկումը ես կանխատեսել էի դեռեւս 2017 թվականին: Ես զեկուցել եմ նախարարներին ե՛ւ անցած տարվա առաջին ծաղկումը ե՛ւ այս տարվանը: Անցած տարի անմիջապես ծաղկման ավարտից հետո այս տարվա ծաղկումն եմ նորից կանխատեսել:

— Այսինքն, պրոցեսն ամբողջությամբ կանխատեսելի՞ էր:

— Այո, իհարկե կանխատեսելի էր: Անցած տարվա ծաղկումից հետո ես տեսա, որ այս տարի էլ է ծաղկելու եւ զգուշացրեցի, որ եկեք հիմիկվանից ժողովրդին ասենք, որ եկող տարի էլ է նույնը լինելու: Հիմա այս տարի էլ ծաղկեց, ես կանխատեսում եմ, որ օգոստոսին եւս 1 անգամ կարող է ծաղկում լինել:

— Օգոստոսի ո՞ր շրջանում:

— Օգոստոսի կեսերին կամ կեսերից հետո կարող է 2-րդ անգամ ծաղկել: Եթե երկրորդ անգամ ծաղկեց, ուրեմն իմացեք, որ այլեւս եկող տարի խնդիր չենք ունենալու, 100 տոկոս համոզված եմ: Փոքր Սեւանում ընդհանրապես հիմա խնդիր չունենք: Մեծ Սեւանում էլ հետազոտություն կանցկացվի:

— Սեւանա լճի այցելուների քանակը աճելու միտում ունի՞, թե տարածված տեղեկություններից հետո այս տարի ցածր է այցելությունների թիվը:

— Ես անցած տարի ինչո՞ւ ջուր խմեցի, որովհետեւ իրականում էլ չգիտեի ինչպես ասել, որ անվտանգ է: Մենք հետազոտություն էինք անցկացրել, լողափներում մաքուր վիճակ էր, ոչ մի խնդիր չկար: Բայց չգիտես ինչու բոլոր թերթերը, լրատվամիջոցները հակառակն էին գրում:

— Կարծում եք, որ սա ուղղորդվա՞ծ է:

— Բնականաբար, հենց պիկ այցելությունների շրջանը սկսում է, միանգամից այդպիսի տեղեկություններ են սկսում տարածել:

— Ո՞ւմ կողմից է ուղղորդվում:

— Իմ կարծիքով՝ սա դեպի Վրաստան փաթեթներ վաճառող տուրիստական գործակալությունների, երեւանամերձ հատվածում հանգստյան գոտիներ ունեցողների կողմից է ուղղորդվում: Լրագրողը գալիս է, ամբողջ լճի ավազանով պտտվում է մի քանի ժամ, որ մի հատ կանաչ հատված գտնի, այդ կանաչ հատվածը մի կերպ գտնում է, կամ եթե չի գտնում, նախորդ օրվա լուսանկար է տեղադրում, ասում է՝ գիտեք՝ Սեւանն այս վիճակում է: Մեկը չի ասում, որ ժամերով փնտրել է, կիլոմետրերով պտտվել է, ամբողջը մաքուր էր եւ միայն մի հատվածն է կանաչ եղել: Հենց այդտեղից է նկատվում, որ միտում կա:

 

«ԱԱԾ-ի կողմից իրականացված գործողությունները միայն նպաստելու են «Սևան» ազգային պարկի առաջացմանը». Ազգային պարկի տնօրենի արձագանքը ԱԱԾ հայտարարությանը

Նյութի աղբյուր՝Galatv.am

«Մասնաճյուղերի տնօրենների հետ զրուցել ենք ավելի վաղ, նյութերը պարզապես  այսօր են հրապարակվել»,- ԳԱԼԱ-ի «Առանցքում» հաղորդման շրջանակներում նշեց «Սևան» ազգային պարկի տնօրեն Վահե Գուլանյանն՝ անդրադառնալով ԱԱԾ կողմից հրապարակված այն հաղորդագրությանը, թե «Սևան» ազգային պարկի մի շարք մասնաճյուղերի տնօրեններ կաշառքի դիմաց թույլատրել են սիգի ապօրինի արդյունահանումը:

Վահե Գուլանյանի խոսքերով՝ ոչ բարեխիղճ պետական աշխատողների հայտնաբերելու և պատժելու գործընթացը մշտական գործընթաց է.

««Սևան» ազգային պարկն ունի 200-ից ավելի աշխատողներ, և հսկողությունը հիմնականում արվում է մասնաճյուղերի վրա: Քանի որ ազգային պարկը զրկված է օպերատիվ միջոցներ կիրառելու հնարավորությունից, հետևաբար կա համագործակցություն տարբեր ուժային կառույցների հետ»:

Գուլանյանի խոսքերով՝ իր՝ տնօրեն նշանակվելուց հետո համար մեկ  պահանջը, որ դրվել է «Սևան» ազգային պարկի աշխատակիցների առաջ, նախկին իներցիաները մոռանալն  է։

«ԱԱԾ-ի կողմից իրականացված գործողությունները միայն նպաստելու են «Սևան» ազգային պարկի առաջացմանը և նաև դաս է լինելու աշխատակիցների համար, որպեսզի չփորձեն պետության հաշվին հարստանալ»,- ընդգծեց նա:

Անդրադառնալով նախօրեին ոստիկանության տարածած հայտարարությանը, ըստ որի՝  «Սևան» ազգային պարկի Վարդենիսի, Նորատուսի և Մարտունու մասնաճյուղերի ափամերձ և ջրածածկ հատվածներում անտառամաքրման աշխատանքներ իրականացնող «Ճամբարակի ճանապարհաշինարարական շահագործման ձեռնարկություն» բաց բաժնետիրական ընկերության տնօրինությունը յուրացրել է 24 միլիոն 630 դրամից ավելի գումար, և հարցին, թե արդյոք տեղյակ չեն եղել, որ անտառամաքրման աշխատանքներ չեն իրականացվում, Գուլանյանն արձագանքեց.

«Այդ անտառամաքրման աշխատանքների մրցույթներին «Սևան» ազգային պարկը մասնակցություն չի ունենում, դա իրականացվում է կառավարության տրամադրած միջոցների հաշվին, լիազորված պետական մարմինն է մրցույթներ անցկացնում, բայց կոնկրետ դեպքի վերաբերյալ մեր կողմից ևս եղել են շատ բացասական դիմումներ և գրություններ ղեկավար մարմիններին, որ արդյունքները մեզ չեն գոհացնում»:

Անդրադառնալով Սևանա լճի ծաղկման խնդրին և Շրջակա միջավայրի նախարարության հայտարարությանը, թե լճում ինքնամաքրման գործընթաց է սկսվել, «Սևան» ազգային պարկի տնօրենն ասաց.

«Այս գործընթացները պարբերաբար ընթանում են: Հրատապ վիրահատական միջամտությունների խնդիր չունենք, որովհետև սա բնական գործընթաց է, որը հենց բնությունն է կարգավորում»:

 

API key not valid. Please pass a valid API key.

 

Հունիսի 5-ը Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օրն է:

Գեղամա հեռուստաընկերության անդրադարձը <<Սևան>> ազգային պարկ>> ՊՈԱԿ-ի կողմից կազմակերպված Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օրվան նվիրված միջոցառումների վերաբերյալ:

Նյութի աղբյուր՝  https://www.youtube.com/watch?v=tQP0eieo2g8

API key not valid. Please pass a valid API key.

Գիտարշավ 20.03.2019

2019թ. մարտի 20 -ին <<Սևան>> ազգային պարկ>> ՊՈԱԿ -ի գիտական հետազոտությունների խմբի կողմից իրականացվել է Դրախտիկ գետի տարբեր հատվածների ջրերում մանրէաբանական ուսումնասիրություններ:

Տնօրեն

                               

 

 

 

ԿԱՐԵՆ ՄՆԱՑԱԿԱՆՅԱՆ

Տնօրեն

«Սևան» ազգային պարկ» ՊՈԱԿ 

 

 Կենսագրական տվյալներ

Ծննդյան տարեթիվ, ամսաթիվ, ծննդավայր

1981թ. փետրվարի 20, Կոտայքի մարզ, գ. Կոտայք

Կրթություն   

2010-2016թթ. սովորել է Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանում

Մասնագիտություն: <<Ագրոպարենային համակարգի հաշվապահական հաշվառում և աուդիտ>>

Որակավորում: Տնտեսագիտության բակալավրի աստիճան

Աշխատանքային գործունեություն

2005-2018թթ. Կոտայք գյուղի ավագանի
2018-2020թթ. զբաղեցրել է Կոտայք գյուղում վարչական ղեկավարի պաշտոնը
07.09.2020-31.10.2020թթ. զբաղեցրել է <<Սևան>> ազգային պարկ>> ՊՈԱԿ-ի տնօրենի խորհրդականի պաշտոնը
01.11.2020-15.04.2022թթ. զբաղեցրել է <<Սևան>> ազգային պարկ>> ՊՈԱԿ-ի տնօրենի տեղակալի պաշտոնը
18.04.2022-11.12.2023թթ. զբաղեցրել է <<Սևան>> ազգային պարկ>> ՊՈԱԿ-ի տնօրենի առաջին տեղակալի պաշտոնը
12.12.2023թ-ին նշանակվել է <<Սևան>> ազգային պարկ>> ՊՈԱԿ-ի տնօրեն

 

 

Հեռ. ՝                                 (+374 261) 2 40 44

Էլ. հասցե՝                          sevansnco@env.am

 

 

 

 

Օրենսդրություն

ՕՐԵՆՍԴՐՈՒԹՅՈՒՆ

Արտանիշի մասնաճյուղ

<<Սևան>> ազգային պարկ>> պետական ոչ առևտրային կազմակերպության Արտանիշի մասնաճյուղը կազմակերպության տարածքային ստորաբաժանում է, որը գործում է ՀՀ Սահմանադրությանը, ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքին, <<Պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունների մասին>>,  <<Բնության հատուկ պահպանվող տարածքների մասին>> ՀՀ օրենքներին և այլ իրավական ակտերին համապատասխան: Մասնաճյուղն ապահովում է իրեն հատկացված տարածքի բնական էկոհամակարգերի ու կենսաբանական բազմազանության, բնության ժառանգության պահպանությունը, վերարտադրությունը, վերականգնումը, հաշվառումը, գույքագրումը, մոնիթորինգի իրականացումը, ինչպես նաև պարկի բնական պաշարների կայուն օգտագործումը: Մասնաճյուղի կողմից պարկի պահպանական գոտու տարածքում իրականացվում է Հայաստանի կարմիր գրքում գրանցված, էնդեմիկ և հազվագյուտ բույսերի պահպանությունն ու բնական վերարտադրությունը, արժեքավոր դեղաբույսերի պահպանությունը, բնական վերարտադրությունը և բնապահպանական նորմերին համապատասխան օգտագործումը, ինչպես նաև Հայաստանի Կարմիր գրքում գրանցված, էնդեմիկ և հազվագյուտ կենդանիների պահպաննությունն ու բնական վերարտադրությունը: Արտանիշի մասնաճյուղի մեկ այլ գործառույթ է իրականացնել մասնաճյուղի տարածքում գտնվող բնության հուշարձանների` <<Քարացած Ալիք>> (Շորժա) և այլ բնության հուշարձանների պահպանությունն ու զբոսաշրջային նպատակներով օգտագործումը: Մասնաճյուղի այլ գործառույթներ են. Դրախտիկ գետի և սեզոնային գետակների ջրային ռեժիմի պահպանությունը, մարդու գործունեության հետևանքով պարկի բնական էկոհամակարգի հավասարակշռությունը խախտող գործընթացների կանխարգելումը և խախտված էկոհամակարգերի վերականգնման միջոցառումների իրականացումը, սահմանված կարգով հակահրդեհային անվտանգության միջոցառումների իրականացումը, իր իրավասության շրջանում զբոսաշրջության կազմակերպումը (այդ թվում նաև էկոզբոսաշրջության) և այլն: Արտանիշի մասնաճյուղի տարածքն ընդգրկում է Ծովագյուղ համայնքից դեպի Դրախտիկ համայնքի ուղղությամբ` մինչև Դրախտիկ համայնք ձգվող տարածքը: Մասնաճյուղն ունի թվով 14 աշխատակից:

Արտանիշ մասնաճյուղի ղեկավար՝ Կիրակոսյան Մհեր Արշակի

Արևիկի մասնաճյուղ

<<Սևան>> ազգային պարկ>> պետական ոչ առևտրային կազմակերպության Արևիկի մասնաճյուղը կազմակերպության տարածքային ստորաբաժանում է, որը գործում է ՀՀ Սահմանադրությանը, ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքին, <<Պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունների մասին>>,  <<Բնության հատուկ պահպանվող տարածքների մասին>> ՀՀ օրենքներին և այլ իրավական ակտերին համապատասխան: Մասնաճյուղն ապահովում է իրեն հատկացված տարածքի բնական էկոհամակարգերի ու կենսաբանական բազմազանության, բնության ժառանգության պահպանությունը, վերարտադրությունը, վերականգնումը, հաշվառումը, գույքագրումը, մոնիթորինգի իրականացումը, ինչպես նաև պարկի բնական պաշարների կայուն օգտագործումը: Մասնաճյուղի կողմից պարկի պահպանական գոտու տարածքում իրականացվում է Հայաստանի կարմիր գրքում գրանցված, էնդեմիկ և հազվագյուտ բույսերի պահպանությունն ու բնական վերարտադրությունը, արժեքավոր դեղաբույսերի պահպանությունը, բնական վերարտադրությունը և բնապահպանական նորմերին համապատասխան օգտագործումը, ինչպես նաև Հայաստանի Կարմիր գրքում գրանցված, էնդեմիկ և հազվագյուտ կենդանիների պահպաննությունն ու բնական վերարտադրությունը: Մասնաճյուղի այլ գործառույթներ են. Գեղամասար գետի և սեզոնային գետակների ջրային ռեժիմի պահպանությունը, մարդու գործունեության հետևանքով պարկի բնական էկոհամակարգի հավասարակշռությունը խախտող գործընթացների կանխարգելումը և խախտված էկոհամակարգերի վերականգնման միջոցառումների իրականացումը, սահմանված կարգով հակահրդեհային անվտանգության միջոցառումների իրականացումը, իր իրավասության շրջանում զբոսաշրջության կազմակերպումը (այդ թվում նաև էկոզբոսաշրջության) և այլն: Արևիկի մասնաճյուղի տարածքն ընդգրկում է Ծափաթաղ և Ջիլ համայնքների միջակա տարածքը: Մասնաճյուղն ունի թվով 13 աշխատակից:

Արևիկ մասնաճյուղի ղեկավար՝ Մուրադյան Արտյոմ Հովիկի